Quan sát hình động sau:
Ta nhận thấy góc màu đỏ “rộng lớn” hơn góc màu xanh. Như vậy, mỗi góc có mức độ “rộng – hẹp” khác nhau, và ta có thể so sánh hai góc dựa vào mức độ “rộng – hẹp” đó.
Muốn diễn tả mức độ rộng hoặc hẹp của một góc, ta dùng số đo góc. Muốn biết số đo góc, ta dùng thước đo độ (loại thước có dạng nửa hình tròn; còn gọi là thước đo góc).
Cách đo góc
Thước đo độ
Ta dùng thước đo độ để đo góc. Mỗi thước đo độ được chia thành 180 phần bằng nhau (giữa hai vạch nhỏ), mỗi phần tương ứng với 1o.
Lưu ý: Ký hiệu o được đọc là “độ”. Chẳng hạn: 3o được đọc là “ba độ”.
Các bước đo góc
Để đo góc góc $xOy$, ta làm như sau:
Bước 1: Đặt thước đo độ sao cho:
- tâm của thước trùng với đỉnh $O$
- vạch $0$ của thước thuộc một cạnh của góc (chẳng hạn như cạnh $Ox$).
Bước 2: Xác định xem cạnh còn lại của góc (cạnh $Oy$) đi qua vạch chia độ nào thì đó chính là số đo của góc.
🤔 Mỗi thước đo độ có hai vòng cung (nửa hình tròn) chứa các số từ 1 đến 180 sắp theo thứ tự ngược chiều nhau.
🤔 Khi đo góc, một cạnh của góc phải trùng với vạch $0$ của một trong hai vòng cung đó. Nếu cạnh của góc trùng với vạch $0$ của vòng cung nào thì đọc số đo theo vòng cung đó.
Câu hỏi 1: Mỗi góc trong mỗi hình sau đây có số đo là bao nhiêu độ?
Hướng dẫn
Mỗi thước đo độ có 2 vòng cung chứa số với thứ tự ngược nhau. Chẳng hạn như thước trong các hình trên gồm “vòng cung lớn” chứa các số màu đỏ, và “vòng cung nhỏ” chứa các số màu đen.
Cần để ý coi một cạnh của góc đang ở vạch $0$ của vòng cung nào thì số đo góc phải đọc theo vòng cung đó.
Giải
Trong Hình a), một cạnh của góc đang ở vạch $0$ của vòng cung lớn $\rightarrow$ đọc số đo góc theo vòng cung lớn. Đó là $60^o$
Trong Hình b), một cạnh của góc đang ở vạch $0$ của vòng cung nhỏ $\rightarrow$ đọc số đo góc theo vòng cung nhỏ. Đó là $120^o$
Trong Hình c), một cạnh của góc đang ở vạch $0$ của vòng cung lớn $\rightarrow$ đọc số đo góc theo vòng cung lớn. Đó là $80^o$
Chú ý:
- Nếu số đo của góc $xOy$ là $n^o$ thì ta viết bằng ký hiệu là $\widehat{xOy} = n^o$. Chẳng hạn, nếu số đo của góc $ABm$ là $7^o$ thì ta viết: $\widehat{ABn} = 7^o$
- Tạm thời, chúng ta chỉ xét các góc có số đo không vượt quá $180^o$
Cách vẽ góc
Khi vẽ góc, cần xác định được đỉnh và hai cạnh của nó.
Cách vẽ góc khi chưa biết số đo
🤔 Để vẽ góc $xOy$ (mà chưa biết rõ số đo), ta vẽ hai tia $Ox$ và $Oy$ đều xuất phát từ điểm $O$
Câu hỏi 2:
a) Vẽ góc $mVb$
b) Vẽ góc $ABt$
c) Vẽ góc $DEG$
Giải
a) Góc $mVB$ có đỉnh là $V$ và hai cạnh là tia $Vm$ và tia $Vb$
b) Góc $ABt$ có đỉnh là $B$ và hai cạnh là tia $BA$ và tia $Bt$
c) Góc $DEG$ có đỉnh là $E$ và hai cạnh là tia $ED$ và tia $EG$
Cách vẽ góc có số đo cụ thể
Để vẽ góc $xOy$ có số đo bằng $30^o$, ta làm như sau:
Bước 1: Vẽ tia $Ox$.
Bước 2: Đặt thước đo độ sao cho tâm của thước trùng với $O$, vạch $0$ của thước trùng với tia $Ox$.
Bước 3: Đánh dấu một điểm trên vạch chia độ của thước tương ứng với số chỉ $30^o$, rồi kẻ tia $Oy$ đi qua điểm đã đánh dấu.
Ta đã vẽ được góc $\widehat{xOy} = 30^o$
Câu hỏi 3: Vẽ góc $sAt$ có số đo bằng $90^o$
Giải
Xem hình động sau để biết cách vẽ:
Câu hỏi 4: Vẽ các góc $AOH$ và $tOH$ trên cùng một hình, biết rằng: $\widehat{AOH} = 30^o$ và $\widehat{tOH} = 45^o$.
Giải
Nhận xét: Hai góc $AOH$ và $tOH$ có chung đỉnh $O$ và có chung cạnh $OH$
Chú ý: Trong một hình có nhiều góc, người ta thường vẽ thêm một hay nhiều vòng cung nhỏ nối hai cạnh của góc đó để dễ thấy góc mà ta đang xét tới. Khi cần phân biệt các góc có chung một đỉnh, chẳng hạn chung đỉnh $O$ như trong hình sau đây, ta dùng ký hiệu $\widehat{O_1}, \widehat{O_2}$
