Dữ liệu thống kê.
Trong học tập cũng như trong cuộc sống, chúng ta rất hay thu thập (hoặc tìm kiếm) thông tin để phục vụ cho một nhu cầu nào đó. Chẳng hạn như thu thập thông tin về các môn thể thao yêu thích của các bạn trong lớp, thu thập thông tin về điểm thi học kỳ 1 của một bạn nào đó, …
🤔 Các thông tin thu thập được (như: số, chữ, hình ảnh, …) được gọi là dữ liệu.
🤔 Nếu dữ liệu là số thì ta gọi đó là số liệu.
Thu thập dữ liệu
Có nhiều cách để thu thập dữ liệu như quan sát, làm thí nghiệm, lập phiếu điều tra (phiếu hỏi), …, hay thu thập từ những nguồn có sẵn như sách, báo, trang web, …
Câu hỏi 1: Em hãy liệt kê các chữ cái tiếng Việt có trong từ “PHƯƠNG PHÁP”. Trong các chữ cái đó, em hãy cho biết:
a) Chữ cái nào lặp lại nhiều lần nhất?
b) Chữ cái nào xuất hiện hai lần?
Giải
Các chữ cái tiếng Việt có trong từ “PHƯƠNG PHÁP” là: P, H, Ư, Ơ, N, G, A.
a) Chữ P lặp lại nhiều nhất (3 lần).
b) Chữ H xuất hiện 2 lần.
Câu hỏi 2: Bình gieo một đồng xu 5 lần và ghi lại kết quả như bảng sau (mỗi dấu gạch / ứng với một lần xuất hiện:
Em hãy cho biết mặt sấp xuất hiện bao nhiêu lần, mặt ngửa xuất hiện bao nhiêu lần?
Ghi chú: Mỗi đồng xu có hai mặt, mặt ghi giá trị của đồng xu được gọi là mặt sấp, mặt còn lại gọi là mặt ngửa.
Giải
Mặt sấp xuất hiện 3 lần (vì có 3 gạch /).
Mặt ngửa xuất hiện 2 lần (vì có 2 gạch /).
Tính hợp lý của dữ liệu
Câu hỏi 3: Kết quả kiểm tra môn Toán của tổ 1 (lớp 6D) được liệt kê như sau: 7; 8; 9; 6; 5; 12; 10; 9; 5; 7.
Em hãy tìm ra điểm không hợp lý trong dãy dữ liệu trên.
Giải
Chúng ta biết rằng, điểm số phải nhỏ hơn hoặc bằng 10.
Do đó, số 12 trong dãy số trên là không hợp lý, vì 12 > 10.
🤔 Căn cứ vào một (hoặc một số) tiêu chí đánh giá, ta sẽ biết được dữ liệu có hợp lý hay không.
Câu hỏi 4: Bạn Lan liệt kê các con vật được yêu thích của các bạn trong lớp mình như sau: chó, mèo, sư tử, máy chơi game, thỏ, hà mã.
Em hãy cho biết điểm không hợp lý của dãy dữ liệu trên.
Giải
Tiêu chí mà Lan đang quan tâm là: các con vật được yêu thích. Do đó, dữ liệu “máy chơi game” là không hợp lý, vì đó không phải là một con vật.
Câu hỏi 5: Bảng sau cho biết số anh chị em ruột trong gia đình của 35 học sinh lớp 6A.
Hãy tìm điểm không hợp lý trong bảng thống kê trên.
Giải
Tổng số học sinh trong bảng là: 18 + 12 + 5 + 1 = 36. Điều này là vô lý vì lớp 6A chỉ có 35 học sinh.
Câu hỏi 6: Xếp loại thi đua ba tổ lao động của một đội sản xuất được thống kê như sau (đơn vị: người):
a) Mỗi tổ lao động có bao nhiêu người?
b) Đội trưởng thông báo rằng số lao động giỏi của cả đội nhiều hơn số lao động khá và đạt của cả đội là 12 người. Thông báo đó của đội trưởng có đúng không?
Giải
a) Số người trong tổ 1 là: 8 + 3 + 1 = 12.
Số người trong tổ 2 là: 9 + 2 + 1 = 12.
Số người trong tổ 3 là: 7 + 4 + 1 = 12.
Vậy mỗi tổ lao động đều có 12 người.
b) Số lao động giỏi của cả đội là: 8 + 9 + 7 = 24 (người).
Số lao động khá và đạt của cả đội là: 3 + 2 + 4 + 1 + 1 + 1 = 12 (người).
Do đó, số lao động giỏi của cả đội nhiều hơn số lao động khá và đạt của cả đội là: 24 – 12 = 12 (người).
Vậy thông báo của đội trưởng là đúng.
