Ở các bài trước, chúng ta đã học về phép cộng, phép nhân, phép trừ và phép chia. Hôm nay, ta học cách ứng dụng chúng vào thực tế.
Ý nghĩa của các phép tính
Ý nghĩa của phép cộng
✨ Cho thêm một lượng vào một lượng cho trước:
Cho trước một lượng a. Nếu thêm một lượng b vào a thì ta viết: a + b.
Câu hỏi 1: An đang có 6 viên kẹo. Mẹ đưa thêm cho An 4 viên kẹo nữa. Hỏi An có tất cả bao nhiêu viên kẹo?
Giải
Mẹ đưa thêm cho An 4 viên kẹo nữa nên tất cả số kẹo mà An có là:
6 + 4 = 10 (viên kẹo)
Câu hỏi 2: Bình nước của An có thể chứa được nhiều nhất là 2[nbsp]000[nbsp]ml nước. Trong đó đang có 800[nbsp]ml nước. Nếu An rót thêm 700[nbsp]ml nước nữa vào bình thì trong bình sẽ có bao nhiêu nước?
Xem lời giải
Giải
Lượng nước có trong bình sau khi An rót thêm 700[nbsp]ml nước vào là:
800 + 700 = 1[nbsp]500 (ml)
✨ Tăng thêm một giá trị nào đó so với ban đầu:
Cho trước một lượng a. Nếu a tăng thêm một lượng b thì ta viết: a + b
Câu hỏi 3: Năm nay Bình 12 tuổi. Hỏi sau 4 năm nữa thì Bình bao nhiêu tuổi?
Giải
Sau 4 năm nữa thì Bình sẽ tăng thêm 4 tuổi nữa so với bây giờ.
Vậy tuổi của Bình sau 4 năm nữa là: 12 + 4 = 16 (tuổi).
Câu hỏi 4: Dân số Việt Nam năm 2019 là 96[nbsp]462[nbsp]106 người. Năm 2020, dân số Việt Nam tăng 876[nbsp]473 người so với năm 2019. Tính dân số Việt Nam năm 2020.
Giải
Dân số Việt Nam năm 2020 là: 96[nbsp]462[nbsp]106 + 876[nbsp]473 = 97[nbsp]338[nbsp]579 (người).
✨ Giá trị tổng của một số giá trị cho trước:
Cho trước các lượng a, b, c, d. Giá trị trị tổng cộng của các lượng a, b, c, d đó là: a + b + c + d.
Câu hỏi 5: Bạn Trúc có 5 viên kẹo. Bạn Mai có 7 viên kẹo. Hỏi tổng số viên kẹo của cả hai bạn là bao nhiêu?
Giải
Tổng số viên kẹo của cả hai bạn đó là: 5 + 7 = 12 (viên kẹo)
Ý nghĩa của phép trừ
✨ Bớt đi một lượng từ một lượng cho trước:
Cho trước một lượng a. Nếu bớt đi một lượng b từ a thì ta viết: a – b.
Câu hỏi 6: An tiết kiệm được 300 nghìn đồng. An đã trích ra 100 nghìn đồng để mua dụng cụ học tập. Hỏi An còn lại bao nhiêu tiền tiết kiệm?
Giải
Số tiền An còn lại là:
300 – 100 = 200 (nghìn đồng)
Câu hỏi 7: Mai đi chợ mua cà tím hết 18 nghìn đồng, cà chua hết 21 nghìn đồng và rau cải hết 30 nghìn đồng. Mai đưa cho cô bán hàng tờ 100 nghìn đồng thì được trả lại bao nhiêu tiền?
Giải
Tổng số tiền mà Mai phải trả cho cô bán hàng là:
18 + 21 + 30 = 69 (nghìn đồng)
Mai đưa cho cô bán hàng 100 nghìn đồng, vậy cô phải trả lại cho Mai số tiền là:
100 – 69 = 31 (nghìn đồng)
✨ Giảm một giá trị nào đó so với ban đầu:
Cho trước một lượng a. Nếu a giảm một lượng b thì ta viết: a – b
Câu hỏi 8: Vào buổi sáng, tại một cửa hàng, giá thịt gà được niêm yết là 99[nbsp]900 đ/kg. Đến khoảng 3 giờ chiều, để nhanh hết hàng, cửa hàng quyết định giảm 8[nbsp]000 đ/kg so với giá vào buổi sáng.
Hỏi giá bán thịt gà sau khi giảm là bao nhiêu?
Giải
Giá thịt gà sau khi giảm là: 99[nbsp]900 – 8[nbsp]000 = 91[nbsp]900 (đ/kg)
Chú ý Phải đọc thật kỹ đề bài để tránh lầm lẫn giữa tăng và giảm.
Ví dụ: Do chế độ ăn uống, hiện tại cân nặng của Nga là 42 kg, giảm 3 kg so với 6 tháng trước. Vậy cân nặng 6 tháng trước lớn hơn cân nặng bây giờ 3 kg, nên cân nặng bây giờ là 42 + 3 = 45 (kg).
Rất nhiều em làm toán rất ưa kiểu “giải mẹo”, hễ thấy chữ giảm thì làm toán trừ. Trong trường hợp này là SAI. Các em cần lưu ý!!?
Câu hỏi 9: Diện tích gieo trồng lúa vụ Thu Đông năm 2019 vùng Đồng bằng sông Cửu Long ước tính đạt 713[nbsp]200 ha, giảm 14[nbsp]500 ha so với vụ Thu Đông năm 2018.
Hãy tính diện tích gieo trồng lúa vụ Thu Đông năm 2018 của Đồng bằng sông Cửu Long.
Giải
Diện tích gieo trồng lúa vụ Thu Đông năm 2018 của Đồng bằng sông Cửu Long là:
713 200 + 14[nbsp]500 = 727[nbsp]700 (ha).
✨ Mức độ chênh lệch giữa hai đại lượng:
Cho a > b. Độ chênh lệch giữa a và b là: a – b.
Ta còn nói bằng các cách khác là:
- a hơn b một lượng là a – b
- b kém a một lượng là a – b
Câu hỏi 10: Bạn An cao 150 cm. Bạn Cường cao 148 cm. Hỏi An cao hơn (hay thấp hơn) Cường bao nhiêu cm?
Giải
Ta có: 150 – 148 = 2.
Vậy bạn An cao hơn bạn Cường 2 cm.
(Hoặc có thể trả lời là: Cường thấp hơn An 2 cm).
Câu hỏi 11: Một người buôn vàng mua vào với giá 55[nbsp]300[nbsp]000 đồng/lượng. Sau 6 ngày, người đó bán ra với giá 55[nbsp]550[nbsp]000 đồng/lượng. Hỏi người đó lãi hay lỗ bao nhiêu tiền mỗi lượng vàng?
Giải
Vì 55[nbsp]550[nbsp]000 > 55[nbsp]300[nbsp]000 nên người đó đã có lãi.
Số tiền lãi trên mỗi lượng vàng là:
55[nbsp]550[nbsp]000 – 55[nbsp]300[nbsp]000 = 250[nbsp]000 (đồng).
Ý nghĩa của phép nhân
✨ Cộng nhiều lần những lượng bằng nhau:
n lần của a bằng với n[nbsp].[nbsp]a
(Cho nên, thay vì nói là “2 nhân 3”, có người còn nói bằng cách khác là “2 lần 3”.)
Câu hỏi 12: Mỗi ki-lô-gam gạo có giá 14 nghìn đồng. Hỏi 12 ki-lô-gam gạo trị giá bao nhiêu tiền?
Giải
12 ki-lô-gam gạo trị giá:
12 . 14 = 168 (nghìn đồng)
Câu hỏi 13: Giá tiền in một trang giấy khổ A4 là 350 đồng. Hỏi bác Thiệp phải trả bao nhiêu tiền nếu in một tập tài liệu khổ A4 dày 250 trang?
Giải
Số tiền bác Thiệp phải trả là:
250 . 350 = 87[nbsp]500 (đồng)
Câu hỏi 14: Mẹ Lan mang 200[nbsp]000 đồng vào siêu thị mua 2 kg khoai tây, 5 kg gạo và 2 nải chuối chín. Giá mỗi ki-lô-gam khoai tây là 26[nbsp]500 đồng, mỗi ki-lô-gam gạo là 18[nbsp]000 đồng, mỗi nải chuối là 15[nbsp]000 đồng. Hỏi mẹ Lan còn bao nhiêu tiền?
Giải
Số tiền dùng để mua khoai tây là: 2 . 26[nbsp]500 = 53[nbsp]000 (đồng).
Số tiền dùng để mua gạo là: 5 . 18[nbsp]000 = 90[nbsp]000 (đồng).
Số tiền dùng để mua chuối là: 2 . 15[nbsp]000 = 30[nbsp]000 (đồng).
Số tiền mẹ Lan còn lại là:
200[nbsp]000 – 53[nbsp]000 – 90[nbsp]000 – 30[nbsp]000 = 27[nbsp]000 (đồng).
Câu hỏi 15: Năm nay An 12 tuổi. Tuổi mẹ An gấp 3 lần tuổi của An. Hỏi mẹ An bao nhiêu tuổi?
Giải
Tuổi của mẹ An là: 3 . 12 = 36 (tuổi).
Ý nghĩa của phép chia
✨ Chia đều một lượng thành những phần bằng nhau:
Chia đều lượng a thành n phần bằng nhau thì mỗi phần có giá trị là a : n.
Câu hỏi 16: Chia đều 20 cái bánh cho 4 bạn thì mỗi bạn được bao nhiêu cái bánh?
Giải
Số bánh mà mỗi bạn có được là: 20 : 4 = 5 (bánh).
Câu hỏi 17: Bao nhiêu tờ 50 nghìn đồng thì tương đương với 700 nghìn đồng?
Giải
700 nghìn đồng thì tương đương với số tờ 50 nghìn đồng là:
700 : 50 = 14 (tờ)
Câu hỏi 18: Nguyệt quyết tâm đọc hết quyển sách yêu thích của mình dày 150 trang nên lên kế hoạch mỗi ngày đọc 5 trang. Hỏi sau bao nhiêu ngày thì Nguyệt đọc hết quyển sách?
Giải
Số ngày để Nguyệt đọc hết quyển sách là:
150 : 5 = 30 (ngày).
✨ Số lần mà đại lượng này gấp đại lượng kia:
Muốn biết a gấp b bao nhiêu lần, ta thực hiện phép tính a : b
Câu hỏi 19: Năm nay An 12 tuổi, mẹ An 36 tuổi.
a) Hỏi bao nhiêu năm nữa thì số tuổi của An bằng số tuổi của mẹ năm nay?
b) Năm nay số tuổi của mẹ An gấp mấy lần số tuổi của An?
Giải
a) Ta có: 36 – 12 = 24
Vậy sau 24 năm nữa thì số tuổi của An bằng số tuổi của mẹ năm nay.
b) Ta có: 36 : 12 = 3
Vậy năm nay số tuổi của mẹ An gấp 3 lần số tuổi của An.
Bài toán chia không hết
Câu hỏi 20: Phải dùng ít nhất bao nhiêu xe ô tô 45 chỗ ngồi để chở hết 487 cổ động viên của một đội bóng?
Giải
Vì 487 : 45 = 10 (dư 37) nên xếp đủ 10 xe thì còn thừa 37 người và phải dùng thêm một xe nữa để chở nốt những người này.
Vậy cần dùng ít nhất là 10 + 1 = 11 (xe).
♫ Bạn nên xem: Dạng bài tập TOÁN CÓ LỜI VĂN.
Bài tập áp dụng
Bài tập 1: Thùng nước thứ nhất đựng được 18 lít, thùng thứ hai đựng được nhiều hơn thùng thứ nhất là 36 lít. Hỏi cả hai thùng đựng được bao nhiêu lít nước?
Bài tập 2: Một cửa hàng bán hoa, ngày thứ nhất bán được 176 bông hoa, ngày thứ hai bán kém hơn ngày thứ nhất 54 bông. Hỏi cả hai ngày bán được bao nhiêu bông?
Bài tập 3: Bác Bình có hai thửa ruộng, mỗi thửa ruộng có 6 hàng, mỗi hàng trồng được 72 cây ăn quả. Hỏi nhà bác Bình có tổng cộng bao nhiêu cây ăn quả?
Bài tập 4: Can thứ nhất có 2 lít dầu, can thứ hai nhiều gấp 4 lần can thứ nhất. Hỏi can thứ hai hơn can thứ nhất bao nhiêu lít dầu?
Bài tập 5: Có một đơn vị bộ đội, khi tập hợp nếu xếp mỗi hàng 64 người thì xếp được 10 hàng. Hỏi muốn xếp thành 8 hàng thì mỗi hàng có bao nhiêu người?